Bedrijfsontwikkeling met oog voor natuur: het verhaal van de familie Bouma

Agrarisch ondernemer Aise Bouma over het kavelruilproject Terherne:

‘We zijn altijd bezig om ons bedrijf verder te ontwikkelen en te laten groeien’

Een kudde schapen en lammeren draaft luid blatend het erf van de familie Bouma op. Eefje en haar moeder Anneke Bouma leiden samen met twee medewerkers de kudde in goede banen. Als de dieren veilig achter het hek zitten, schuift Eefje met haar vader Aise en rentmeester Reinhart van Norel met een kop koffie aan tafel. Samen kijken ze terug op het kavelruilproject rond Terherne.

In 2022 nam Reinhart contact op met Aise Bouma. Reinhart: ‘Rond Terherne ligt een gebied waar een opgave ligt voor het Natuurnetwerk Nederland. Het NNN, voorheen Ecologische Hoofdstructuur, is een netwerk van bestaande en nog aan te leggen natuurgebieden. De provincie vroeg mij om een bemiddelende rol te spelen richting de verschillende partijen. Ik benaderde de maatschap Bouma omdat zij land hadden in dat gebied. Hun bedrijf in Easterlittens ligt zo’n twintig kilometer van zijn land in Terherne, dus grond dichter bij huis zou voor hen meerwaarde kunnen hebben.’

Doorgeven

Aise en Anneke Bouma runnen samen met hun dochters Eefje en Maike een melkveebedrijf in Easterlittens met 250 melkkoeien, een kudde schapen en 150 hectare land. Daarnaast beschikken ze over een windmolen, zonnepanelen en zetten ze zich actief in voor het weidevogelbeheer.

Aise: ‘We zijn altijd bezig om ons bedrijf verder te ontwikkelen en te laten groeien, vooral omdat onze dochters Eefje en Maike onze opvolgers zijn. Bij alles wat we doen, denken we aan de lange termijn. Dat is iets wat ik van huis uit heb meegekregen: de ligboxenstal is door mijn ouders met zorg en aandacht gebouwd. En daar plukken we nu, een generatie later, nog de vruchten van. Wij willen ook weer een gezond bedrijf aan onze dochters doorgeven.’

Vraag naar grond

Aise en Reinhart voerden meerdere gesprekken over de mogelijkheid om 26 hectare in Terherne te ruilen tegen grond dichter bij het bedrijf van de familie Bouma. ‘In onze regio is de vraag naar grond groot,’ zegt Aise. ‘Er zijn veel agrarische bedrijven met opvolgers, dus dicht bij huis konden wij niet uitbreiden. Vandaar dat we een paar jaar geleden het land in Terherne kochten.’ ‘We vinden het niet ideaal om met zware machines door het dorp heen te rijden, omdat dit hinder oplevert voor dorpsbewoners,’ vult Eefje aan. ‘Daarnaast heb je meer reistijd en kosten als je grond verder weg ligt. Land dichterbij is daarom echt waardevol.’

Land is emotie

Reinhart zocht contact met alle betrokken grondbezitters. ‘Ik voerde gesprekken met zes grondeigenaren en twee pachters. De provincie had zelf grond beschikbaar die ik kon inzetten in de ruiling. Maar behalve een praktische of financiële kant heb je ook te maken met emotie. Sommige boeren of pachters hebben het land al generatielang in bezit. Dat laat je niet zomaar los. Geduld en inlevingsvermogen zijn dus ook belangrijk in het proces.’

Weidevogelbeheer

De maatschap Bouma besloot mee te werken aan de ruilverkaveling en ruilde het land in Terherne voor grond dichter bij huis. Als de koffie op is, rijden we naar het nieuwe land, dat een paar kilometer verderop ligt. Aise en Eefje genieten zichtbaar van de weidevogels die er neerstrijken. De maatschap Bouma is actief betrokken bij weidevogelbeheer in het gebied. Zo maaien ze later in het seizoen om de nesten te beschermen en gebruiken ze minder bemesting, waardoor er een rijkere vegetatie ontstaat die gunstig is voor insecten en de kuikens.

Verbetering landbouwstructuur

Aise Bouma maakte twee eerdere ruilverkavelingen mee. Aise: ‘Zo’n traject is vaak langdurig en kent veel verschillende belangen. De ene partij heeft er meer bij te winnen dan de andere, waardoor het proces soms stroef kan verlopen. Dan is het belangrijk dat iemand de kar trekt, zoals Reinhart dat deed. Hij hield ieders belangen in de gaten en bleef in gesprek totdat we op een lijn zaten.’ In totaal werd er 78 hectare geruild. Reinhart: ‘Deze ruiling verbeterde de landbouwstructuur: alle betrokken boeren kregen grond dichter bij hun bedrijf. Dankzij de medewerking van alle grondeigenaren en pachters was het door deze verkaveling mogelijk om zestien hectare voor het Natuurnetwerk Nederland te realiseren.’